Vệ sinh các tấm panel năng lượng mặt trời ở Nhà máy điện An Hội, huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu – Ảnh: NGUYỄN CÔNG THÀNH

Bộ Công thương vừa công bố kết luận rà soát các vấn đề liên quan đến phát triển mái nhà. Kết luận chỉ ra nhiều sai phạm của nhà đầu tư trong việc khai thác và sử dụng loại hình năng lượng này.

Trả lời câu hỏi về trách nhiệm của Bộ Công thương liên quan vấn đề trên, ông Bùi Quốc Hùng, phó cục trưởng Cục Điện lực và năng lượng tái tạo, cho biết theo quyết định 13 về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam, những dự án có công suất dưới 1 MW và đấu nối vào lưới điện phân phối dưới 35KV thì việc thỏa thuận, đấu nối – sẽ do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thỏa thuận, thực hiện. 

Theo quy định, những dự án dưới 1 MW không có thỏa thuận về quy hoạch, cũng như không cần phải cấp giấy phép hoạt động điện lực.

Chính vì vậy, Bộ Công thương có trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn để triển khai, thực hiện các dự án cũng như kiểm tra, giám sát và chấn chỉnh, khắc phục những sai phạm.

Tuy nhiên, ông Hùng khẳng định do thời gian thực hiện phát triển các dự án điện mặt trời mái nhà rất ngắn, nên bộ chưa có điều kiện để kiểm tra đồng bộ, chấn chỉnh kịp thời, cũng như chưa sơ kết, tổng kết đánh giá, rút kinh nghiệm khi xây dựng chính sách, để đảm bảo cho đúng quy hoạch để quản lý, kiểm soát trong các dự án việc vượt công suất.

Hàng loạt sai phạm trong thực hiện các dự án

Ông Hùng thông tin thêm về việc rà soát các vấn đề liên quan đến phát triển điện mặt trời mái nhà, bộ chỉ rõ một loạt sai phạm trong việc thực hiện các dự án điện mặt trời mái nhà.

Trong đó, hàng loạt công ty điện lực có các sai phạm như ký hợp đồng mua bán điện có công suất vượt quá công suất trong thỏa thuận đấu nối, trái với quy định của Bộ Công thương; thỏa thuận, chấp thuận đấu nối hệ thống điện mặt trời mái nhà gây quá tải hệ thống điện là trái quy định của Thủ tướng Chính phủ…

Căn cứ các biên bản làm việc của đoàn kiểm tra tại những dự án điện mặt trời mái nhà, đại diện Bộ Công thương cho rằng, các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Long An, Ninh Thuận, Bình Thuận, Gia Lai, Đắk Nông, Đắk Lắk và TP.HCM chưa quản lý, theo dõi, kiểm tra kịp thời hoạt động liên quan đến điện mặt trời tại địa phương theo thẩm quyền.

Cụ thể, một số hệ thống điện mặt trời mái nhà lắp trên mái của công trình, dự án trong khu công nghiệp, khu kinh tế, đưa vào vận hành thương mại trước ngày 1-1-2021, nhưng tại thời điểm kiểm tra chưa có giấy phép xây dựng, văn bản nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy theo quy định.

Nhiều hệ thống điện mặt trời mái nhà lắp trên mái của trang trại nông nghiệp (chăn nuôi hoặc trồng trọt…), đã đưa vào vận hành thương mại trước ngày 1-1-2021, nhưng hồ sơ, thủ tục liên quan đến đất đai của các trang trại nông nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu theo quy định.

Đối với EVN, Bộ Công thương cho hay, thực hiện chưa đầy đủ quy định tại điểm a, khoản 1, điều 8 thông tư 18 ngày 17-7-2020 của Bộ Công thương, dẫn đến những đơn vị điện lực tại các địa phương thực hiện thiếu đồng bộ, thống nhất trong quá trình phát triển điện mặt trời mái nhà.

Việc EVN ủy quyền cho các đơn vị thực hiện, nhưng kiểm tra, theo dõi chưa kịp thời đã dẫn đến nhiều đơn vị điện lực chấp thuận đấu nối, ký hợp đồng mua bán điện của các hệ thống điện mặt trời mái nhà gây quá tải lưới điện quốc gia.